De laatste stand van zaken rondom de VBAR

Onlangs is het wetsvoorstel VBAR (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) ingediend in de Tweede Kamer. De VBAR is het wetsvoorstel dat moet verduidelijken wanneer iemand als werknemer en wanneer als zelfstandige wordt gezien. De huidige wettelijke norm is een open norm, ingevuld door jurisprudentie. Met het wetsvoorstel VBAR is geprobeerd deze jurisprudentie te structureren en vast te leggen in twee hoofdelementen. Het wetsvoorstel maakt deel uit van een bredere kabinetsaanpak rond de arbeidsmarkt.

De VBAR is in de zomer van 2024 aan de Raad van State aangeboden en na aanpassing op 7 juli 2025 bij de Tweede Kamer ingediend. De belangrijkste wijzigingen in de aangepaste versie zijn de verhoging van het uurtarief voor het rechtsvermoeden van €33 naar €36 en de latere inwerkingtreding: 1 juli 2026 in plaats van 1 januari 2026. Daarnaast is het concept Besluit VBAR gepubliceerd.

Besluit VBAR

Op 12 september 2025 is het conceptbesluit VBAR gepubliceerd voor internetconsultatie. Het besluit geeft vijf indicaties bij elk hoofdelement van het wetsvoorstel:

Hoofdelement 1: Werkinhoudelijke of organisatorische sturing (wijst op werknemerschap)

• Werkgever kan aanwijzingen/instructies geven die moeten worden opgevolgd;
• Werkgever kan werkzaamheden controleren en ingrijpen;
• Werk wordt verricht binnen het organisatorisch kader van de organisatie;
• Werkzaamheden hebben een structureel karakter binnen de organisatie; of
• De werkende verricht soortgelijke werkzaamheden als werknemers.

Hoofdelement 2: Werk voor eigen rekening en risico (wijst op zelfstandigheid)

• Financiële risico’s en resultaten liggen bij de werkende;
• De werkende zorgt voor een zelfstandige en als zodanig herkenbare uitvoering van de werkzaamheden;
• De werkende heeft specifieke kennis/opleiding/ervaring die niet structureel in de organisatie aanwezig is;
• Het gaat om een korte duur van de opdracht of beperkt aantal uren; of
• Er zijn kenmerken die wijzen op ondernemerschap voor soortgelijke werkzaamheden.

In de nota van toelichting bij het besluit worden toelichting en voorbeelden gegeven. Zo wordt onder andere verduidelijkt wat de betekenis is van wettelijke aanwijzingen, zoals veiligheidsregels op een bouwplaats die ook voor derden gelden of wettelijke kwaliteitseisen voor bijvoorbeeld de zorg en onderwijs.

Bij de beoordeling van een arbeidsrelatie hoeven niet alle indicaties aanwezig te zijn; het gaat om een weging van feiten en omstandigheden, waarbij geldt: wezen gaat voor schijn. Uiteindelijk dienen de hoofdelementen tegen elkaar te worden gewogen, waarbij de balans doorslaat naar de meest zwaarwegende elementen in de arbeidsrelatie. Er is bovendien ruimte ingebouwd voor onvoorziene omstandigheden, zodat de wet toekomstbestendig blijft.

De beoogde inwerkingtreding van het besluit is tegelijk met de Wet VBAR, zijnde 1 juli 2026. Er geldt geen overgangsrecht: de regels gelden direct voor zowel nieuwe als bestaande contracten.

Wat betekent dit voor de praktijk?

Voor de praktijk betekent dit dat opdrachtgevers en zelfstandigen hun samenwerkingen tijdig langs dit nieuwe toetsingskader moeten leggen. Het toetsingskader is de afgelopen jaren mede door het Deliveroo arrest en het Uber arrest steeds duidelijker geworden. De VBAR beoogt dat de eisen die daarin door de Hoge Raad zijn geformuleerd worden vastgelegd in wet- en regelgeving. 

De ontwikkelingen volgen zich snel op en per 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst ook op de aanwezigheid van schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat scherpte bij de beoordeling van de inhuur van zzp'ers en via andere constructies is vereist om risico's te voorkomen. Het is belangrijk om de ontwikkelingen te blijven volgen en dit mee te nemen in het huidige inhuurproces. 

Afronding

Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en helpen graag bij het beoordelen van bestaande en nieuwe inhuursituaties. Daarbij hebben wij ook ruimte ervaring bij het inrichten van het inhuurproces binnen (semi-)publieke instellingen. Neemt u gerust contact met ons op om uw situatie door te spreken.