Onderzoek BTW-compensatiefonds in de praktijk

Cebeon heeft in opdracht van het Ministerie van Financiën een onderzoek uitgevoerd ten aanzien van de uitvoeringslasten van het BTW-compensatiefonds (hierna: BCF) bij gemeenten en provincies in 2023. In 2023 bedragen de uitvoeringslasten, op basis van de resultaten van de steekproef, gemiddeld ruim €32 miljoen voor gemeenten (op een claim van € 3,62 mrd.) en bijna €7 miljoen voor provincies (claim van €419 mln.).

Uitvoeringslasten

De uitvoeringslasten hebben zowel bij gemeenten als provincies grotendeels betrekking op administratieve werkzaamheden en de beoordeling van de BCF-relevantie van uitgaven. Daarnaast wordt in het rapport aangegeven dat de complexiteit van wet- en regelgeving (o.a. uitsluitingsbepalingen) en specifieke uitkeringen relatief veel uitvoeringslasten met zich meebrengen. Ook wanneer BCF gerelateerde werkzaamheden uitgevoerd worden voor andere partijen (regiogemeenten, centrumgemeenten of samenwerkingsverbanden) leidt dit tot onevenredig veel extra lasten voor de compensatiegerechtigde.

Aanbevelingen en aandachtspunten

Wij herkennen de aanbevelingen en aandachtspunten uit het rapport, alleen is het de vraag in hoeverre deze op korte termijn tot minder uitvoeringslasten leiden.

• Leercultuur bij gemeenten en provincies versterken. Gemeenten (via VNG) en Provincies (via IPO) hebben namelijk al stelselmatig contact over btw-gerelateerde vragen en werkzaamheden die landelijk (kunnen) spelen dus in hoeverre deze aanbeveling zorgt voor lagere uitvoeringslasten is maar zeer de vraag.
• Reducering tijdsbesteding specifieke uitkeringen. Het grote aantal specifieke uitkeringen alsmede de fiscale complexiteit zorgen voor hoge uitvoeringslasten. Het was de bedoeling dat het aantal specifieke uitkeringen drastisch verminderd zouden gaan worden, daar lijkt inmiddels geen sprake meer van. Daarnaast worden bestaande fiscale knelpunten niet tot nauwelijks aangepakt en/of is er zelfs sprake van het niet afstorten van bijbehorende btw in het BCF. Zie ook: https://www.binnenlandsbestuur.nl/financien/afbouw-spuks-mislukt-gemeenten-betalen-de-rekening
• Samenwerkingsverbanden. Samenwerkingsverbanden brengen vaak extra werkzaamheden met zich mee, ook omdat de declarabele btw gesplitst moet worden aangezien de deelnemende gemeenten/provincies deze btw afzonderlijk bij het BCF moeten declareren. De oplossing die in het rapport aangedragen wordt, één compensabel lichaam als penvoerder namens het samenwerkingsverband mag alle compensabele btw declareren ten behoeve van de partners binnen het samenwerkingsverband, is eentje die in de praktijk kan werken maar vaak geen goedkeuring krijgt van de Belastingdienst. Daarmee blijft de complexiteit vooralsnog in stand.

Voor gemeenten en provincies blijft het van belang om, zeker wanneer het grote projecten en/of specifieke uitkeringen betreft, op voorhand duidelijkheid te krijgen over de fiscale afwikkeling en bijbehorende uitvoeringslasten. 

Indien uw gemeente of provincie hierbij assistentie nodig heeft dan kunnen onze btw-adviseurs vanzelfsprekend ondersteuning leveren. Mochten naar aanleiding van dit bericht nog vragen zijn, dan kunt u uiteraard contact opnemen met uw vaste contactpersoon of via [email protected].